20 Νοεμβρίου 2019: Παγκόσμια Ημέρα των Δικαιωμάτων του Παιδιού - 30 χρόνια μετά...

Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού είναι το πιο σημαντικό κείμενο για τα δικαιώματα των παιδιών! Και αυτό γιατί ρυθμίζει τις υποχρεώσεις των κρατών για την προστασία και την προαγωγή των δικαιωμάτων του παιδιού, πρόκειται δηλαδή για ένα νομικά δεσμευτικό εργαλείο - όχι διακήρυξη, κατευθυντήριες αρχές ή ευχές!

Η Σύμβαση υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1989 και τέθηκε σε ισχύ στις 2 Σεπτεμβρίου 1990. Μέχρι σήμερα έχει κυρωθεί από όλες τις χώρες, εκτός των ΗΠΑ. Είναι δηλαδή η ευρύτερα επικυρωθείσα σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην ιστορία. Στην Ελλάδα κυρώθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1992 και έγινε νόμος του κράτους (ν.2101/92) με αυξημένη τυπική ισχύ.

Είναι η πλέον ολοκληρωμένη συνθήκη για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το πιο περιεκτικό νομικό μέσο για την προαγωγή και την προστασία του συνόλου των δικαιωμάτων που αφορούν τα παιδιά: οικονομικά, κοινωνικά, πολιτιστικά, ατομικά και πολιτικά.    Διαβάστε περισσότερα, εδώ.....>>>

Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που υπογράφηκε το 1989, γίνεται φέτος 30 ετών! Με αφορμή την επέτειο αυτή, γυρνάμε λίγο πίσω στον χρόνο, στο 1976, όταν η UNICEF ζήτησε από τον διάσημο αργεντινό σκιτσογράφο, γελοιογράφο και κομίστα Κίνο να εικονογραφήσει τις δέκα αρχές της Διακήρυξης για τα Δικαιώματα του Παιδιού του 1959, δηλαδή του κειμένου που προηγήθηκε της Σύμβασης που είναι σε ισχύ σήμερα. Τότε, οι ήρωες της Μαφάλντα, παρόλο που είχαν αποχαιρετήσει τους αναγνώστες, ξανασυναντήθηκαν και έτσι προέκυψαν μερικά από τα σκίτσα που βλέπετε μεταφρασμένα εδώ....>>>

Πώς φτάσαμε στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού;

Η «Διακήρυξη της Γενεύης» του 1924, το πρώτο διεθνές κείμενο για τα δικαιώματα του παιδιού, αντιμετώπισε τα παιδιά ως παθητικά αντικείμενα προστασίας. Η αντίληψη της εποχής ήταν ότι η ανθρωπότητα «οφείλει στα παιδιά το καλύτερο που έχει να τους δώσει» και πρέπει να τα φροντίζει ώστε να είναι ευτυχισμένα. «Οι νομοθέτες της Γενεύης έχουν μπερδέψει τις υποχρεώσεις με τα δικαιώματα, ο τόνος της διακήρυξης δείχνει τη πειθώ, όχι τη διεκδίκηση: έκκληση στην καλή θέληση, παράκληση για ευμένεια», σχολίασε ο Γιάνους Κόρτσακ, ο παιδαγωγός, γιατρός, συγγραφέας, ακτιβιστής και «πατέρας» των δικαιωμάτων του παιδιού*.

35 χρόνια αργότερα, το 1959, οι χώρες-μέλη του ΟΗΕ κατάφεραν να συμφωνήσουν σε ένα αναθεωρημένο κείμενο, πάλι ωστόσο χωρίς δεσμευτικό χαρακτήρα: τη Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Οι δέκα αρχές της καλούσαν άτομα, κυβερνήσεις και οργανώσεις να εξασφαλίσουν την προστασία των παιδιών. Η λέξη «δικαίωμα», όμως, αναφερόταν ελάχιστες φορές – για αυτονομία ούτε λόγος!

Μετά από πολλές μελέτες για την παιδική ηλικία, διάλογο, ισχυρές διαφωνίες και αναγκαστικές συναινέσεις σε διεθνές επίπεδο, το 1989, θεσμοθετήθηκε μια διαφορετική στάση απέναντι στην παιδική ηλικία· μια αλλαγή στη θεώρηση των παιδιών από «μέλλοντες ενήλικες πολίτες» σε «δρώντα αυτόνομα υποκείμενα» που έχουν δικαιώματα! Στις 20 Νοεμβρίου εκείνης της χρονιάς, υιοθετήθηκε η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού που περιλαμβάνει το σύνολο των δικαιωμάτων που αφορούν τα παιδιά και την υποχρέωση των κρατών να παίρνουν τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία τους. Περάσαμε, δηλαδή, από τις διακηρύξεις καλών προθέσεων και κατευθυντήριων αρχών των προηγούμενων δεκαετιών, σε ένα ισχυρό, νομικά δεσμευτικό εργαλείο: με τη Σύμβαση τα παιδιά αποκτούν το δικαίωμα να έχουν δικαιώματα!

Τι είναι ο Συνήγορος του παιδιού;

Ο Συνήγορος του Πολίτη είναι μία ανεξάρτητη αρχή που δημιουργήθηκε το 1997 για να προστατεύει τα δικαιώματα των πολιτών. Ελέγχεται μόνο από τη Βουλή των Ελλήνων και οι υπηρεσίες του είναι δωρεάν. Ένα από τα τμήματα του Συνηγόρου του Πολίτη είναι ο Κύκλος Δικαιωμάτων του Παιδιού που έχει αναλάβει το ρόλο του Συνηγόρου του Παιδιού στην Ελλάδα. Λειτουργεί από τον Ιούλιο του 2003 και αποστολή του είναι να υπερασπίζει τα δικαιώματα των ανηλίκων, δηλαδή όλων των αγοριών και κοριτσιών έως 18 χρόνων.

Βρείτε χρήσιμο υλικό για τα δικαιώματα των παιδιών, εδώ.....>>>

περιοδικό «αλάνα», τ. 07 / Μάρτιος 2008